τριπλός

-ή, -ό / τριπλοῡς, -ῆ, -oῡv, ΝΜΑ, και λόγιος τ. τριπλούς, -ή, -ούν, Ν, και τριπλόος, -η, -ον, Α

αυτός που αποτελείται από τρία μέρη ή αυτός που επαναλαμβάνεται τρεις φορές (α. «τριπλό χτύπημα» β. «ξένοι ποτὲ λησταί φονεύουσ' ἐν τριπλαῑς ἁμαξιτοῑς», Σοφ.

γ. «καλλίνικος ὁ τριπλόος» — ο επινίκιος ὕμνος, που επαναλαμβανόταν τρεις φορές, Πίνδ.)

νεοελλ.

1. τριπλάσιος («έχει τριπλό ύψος»)

2. το θηλ. ως ουσ. η τριπλή

μουσ. σύμβολο τής σύγχρονης παρασημαντικής τής βυζαντινής μουσικής

3. φρ. α) «άλμα τριπλούν» ή, απλώς, «το τριπλούν»

(αθλ.) αγώνισμα κατά το οποίο ο αθλητής κάνει τρία διαδοχικά άλματα σε μήκος

β) «τριπλό σημείο»

φυσ. σημείο το οποίο, σε ένα διάγραμμα φάσεων, αντιπροσωπεύει την ισορροπία τών τριών φάσεων τού ίδιου σώματος, δηλαδή τής στερεάς, τής υγράς και τής αέριας

γ) «τριπλός δεσμός»

χημ. ομοιοπολικός δεσμός ανάμεσα σε δύο άτομα τα οποία μοιράζονται τρία ζεύγη ηλεκτρονίων

δ) «εις τριπλούν» — σε τρία αντίτυπα

ε) «Τριπλή Συμμαχία» — συμμαχία που είχαν συνάψει μετά από το Συνέδριο τού Βερολίνου τού 1879 η Γερμανία, η Αυστροουγγαρία και αργότερα η Ιταλία για την αντιμετώπιση τής γαλλικής και ρωσικής πολιτικής

στ) «Τριπλή Αντάντ» ή «Τριπλή Συνεννόηση» — οι συμφωνίες που είχαν υπογράψει μετά το 1892 η Γαλλία, η Βρετανία και αργότερα η Ρωσία για την αντιμετώπιση τής Τριπλής Συμμαχίας και οι οποίες απέκτησαν χαρακτήρα επίσημης συμμαχίας μετά την έκρηξη τού Α' Παγκόσμιου πολέμου το 1914

αρχ.

1. (η δοτ. εν. τού θηλ. ως επίρρ.) τριπλῇ

σε τριπλάσια ποσότητα

2. φρ. α) «τριπλοῡν ζεῡγος» — ομάδα τριών προσώπων, Ευρ.

β) «ὄνομα τριπλοῡν» — λέξη με τρία συνθετικά (Αριστοτ.).

επίρρ...

τριπλώς / τριπλῶς ΝΜΑ, και τριπλά Ν

σε τριπλάσια ποσότητα ή σε τριπλάσιο μέγεθος ή με τριπλή επανάληψη.

[ΕΤΥΜΟΛ. < τρι-* + -πλός*].